بهرام عکاشه: تهران استعداد زلزله 7.5 ریشتر را دارد

خبرگزاری آناتولی

در پی زلزله 5.1 ریشتری بامداد امروز (19 اردیبهشت 1399‌/ 8 مه 2020) در تهران که چندین مصدوم نیز به جا گذاشت، نگرانی‌ها درباره تکرار این بلای طبیعی عمیق‌تر شده و احتمالات درباره زلزله بزرگ در پایتخت ایران که بسیاری از کارشناسان علم زلزله‌شناسی پیش‌بینی کرده‌اند، قوت گرفت.

پروفسور بهرام عکاشه، پدر علم زلزله‌شناسی ایران و رئیس سابق بخش زلزله‌شناسی موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران از جمله کسانی است که از مدت‌ها پیش نسبت به وقوع زلزله در تهران هشدار داده و حتی درباره دامنه خسارات آن برآوردهایی داشته است.

در این رابطه، پروفسور عکاشه در گفت‌وگوی اختصاصی با خبرنگار «آناتولی» ضمن تشریح وضعیت گسل‌های ایران تصریح کرد که تهران، استعداد زلزله 7.5 تا 8 ریشتر را دارد و دامنه تخریب آن بسیار وسیع خواهد بود.

وی در تشریح وضعیت گسل‌های ایران گفت: در ایران سلسله جبال زاگرس را داریم که از تنگه هرمز تا منطقه سیستان و بلوچستان و مرز ترکیه کشیده می‌شود و این منطقه استعداد زلزله تا 7.5 ریشتر را دارد و شاخه زلزله‌خیزی دیگری داریم که از مشهد شروع شده و به تهران، دریای شمال و منطقه آذربایجان شرقی و غربی وصل می‌شود و در واقع زلزله‌خیزی ترکیه از شرق به غرب تقریبا به صورت افقی دنباله زلزله‌خیزی ایران است.

- استعداد زلزله‌خیزی ایران به مراتب بیشتر از ترکیه است

عکاشه در عین حال تاکید کرد که استعداد زلزله‌خیزی ایران به مراتب بیشتر از ترکیه است.

وی در ادامه به زلزله‌های تاریخی در ایران اشاره و تاکید کرد: مروری کوتاه نشان می‌دهد که زلزله‌های تاریخی در ایران بسیار زیاد بوده که دامنه تخریب بالایی نیز داشته‌اند و اساسا ایران استعداد زلزله تا 7.5 ریشتر را دارد، البته در این رابطه استثنا هم وجود دارد.

وی در ادامه با اشاره به زمین‌لرزه‌ 7.8 ریشتری روز 25 شهریور سال 1357 شمسی در شهر طبس ایران که این شهر و روستاهای مجاور آن را ویران کرد، آن را قدرتمندترین زلزله‌ای دانست که تا به امروز در تاریخ ایران ثبت شده و یک «استثنا» بوده است.

- مردم ایران همیشه باید برای زلزله آماده باشند

عکاشه همچنین به شاخه دیگر زلزله‌خیزی ایران در شرق این کشور اشاره و تصریح کرد: زلزله‌خیزی شرق ایران شمالی جنوبی است و از جمله مناطق شمال شرق بسیار زلزله‌خیز هستند و زلزله‌های تاریخی زیادی با دامنه تخریب بالا در این مناطق ثبت شده که همین مساله ضرورت ایجاب می‌کند که همواره برای زلزله آماده باشیم. بویژه در تهران باید آمادگی‌ها در سطح بالایی باشد.

پدر علم زلزله‌شناسی ایران در خصوص وضعیت گسل‌های تهران گفت: از شرق تا غرب تهران حدود 40 کیلومتر و شمال و جنوب تهران حدود 15 کیلومتر است که در آنها صدها گسل وجود دارد و ضروری است که بدانیم گسل‌های تهران تقریبا گسل‌های شرقی و غربی هستند که به موازات کوه‌های البرز مرکزی واقع شده‌اند و مناطق شمال و جنوب تهران به شدت زلزله‌خیز بوده و این موضوع نگرانی‌ها را از حیث دامنه تخریب آن عمیق‌تر می‌کند.

پروفسور عکاشه در ادامه مناطق 1، 2 و 3 تهران را از جمله مناطق این شهر برشمرد که با فعال شدن احتمالی گسل‌های شمال پایتخت بیشترین آسیب را از وقوع این بلای طبیعی خواهند دید.

وی افزود: از آنجا که مناطقی چون مناطق 7، 9 ،11 و 17 دارای بافت فشرده هستند، در صورت وقوع زلزله این مناطق هم آسیب جدی دیده و دامنه خسارات در این مناطق بسیار بالا خواهد بود. کمااینکه نباید فراموش کنیم که گسل ری و فشم دو گسل بزرگ تهران هستند و فعال شدن آنها خطرناک خواهد بود.

به گفته مهندس اسماعیل فرزانگان، رئیس شبکه شتاب‌نگاری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی ایران در زلزله بامداد امروز تهران بیشترین شتاب در فشم ثبت شده و به گفته وی، در ایستگاه شتاب‌نگاری فشم شتاب 82 سانتی متر بر مجذور ثانیه، ثبت شده است که این میزان شتاب بالایی را نشان می‌دهد. با این حال زلزله بامداد امروز به بزرگی 5.1 ریشتر در عمق 7 کیلومتر در شرق تهران رخ داد که این زمین‌لرزه علاوه بر تهران و دماوند در قم، مازندران، زنجان و قزوین نیز احساس شد.

همچنین مطابق اسناد تاریخی که کارشناسان علم زلزله‌شناسی بویژه پروفسور عکاشه به آن بسیار اشاره می‌کنند، بامداد روز 7 فروردین 1209 شمسی برابر با 27 مارس 1830 میلادی، زمین‌لرزه‌ شدیدى پهنه‌ دماوند و شمیرانات را تقریباً به‌طور کامل ویران کرد. بزرگی این زمین‌لرزه حدود 7.1 ریشتر بوده که بر اثر آن حدود 70 روستا در خاور جاجرود و در راستاى راه دماوند به‌سوى سمنان ویران شد و بیش از 500 نفر در دماوند کشته شدند. آسیب‌ها تا جاجرود گسترش داشت و کاروانسراى آن در اثر زلزله در هم کوبیده شد. در تهران نیز بسیاری از خانه‌های قدیمی فروریخته و 30 نفر کشته شدند. در اثر این زمین‌لرزه، تمام ساختمان‌هاى تهران خسارت دید و قسمتى از بازار و بخشى از کاخ دربار و خانه‌هاى پیرامون آن فروریختند.